Wyprodukowany przez Stowarzyszenie FILMFORUM, Telewizję Polską S.A. oraz Filmotekę Narodową – Instytut Audiowizualny film „To był lipiec 1945” w reżyserii Waldemara Czechowskiego będzie można zobaczyć 31 sierpnia 2020 r. o godz. 18.30 w Kinie Iskra w Augustowie. Istnieją dramaty, o których nie można zapomnieć przez całe życie. Są takie wspomnienia, które nigdy nie blakną, i emocje, których nie koi czas. Ci, którzy to przeżyli, świadkowie i rodziny ofiar Obławy Augustowskiej, opowiedzieli przed kamerami o wydarzeniach z lipca 1945 roku.
„To był lipiec 1945” w reżyserii Waldemara Czechowskiego to opowieść o jednej z największych, zaraz po Katyniu, tragedii Polaków, która wydarzyła się dwa miesiące po zakończeniu II wojny światowej. Film prezentuje rozmowy z ostatnimi żyjącymi świadkami tych ponurych wydarzeń. Bohaterowie wędrują po miejscach kaźni ofiar, wskazują miejsca, z których Sowieci porwali członków ich rodzin – żołnierzy Polskiego Państwa Podziemnego. „To był lipiec 1945” to przede wszystkim opowieść o losach ludzi, ich przeżyciach, o sensie cierpienia i milczenia. Autorzy stopniowo odkrywają przed widzem poszczególne elementy tajemniczych wydarzeń z lipca 1945 roku – wydarzeń, które do dzisiaj stanowią zagadkę dla historyków i czekają na wyjaśnienie.
Obława Augustowska jest mało znanym epizodem z naszej najnowszej historii. Wiemy dziś, że liczące około 45 tysięcy żołnierzy, regularne oddziały Armii Czerwonej oraz jednostki 62. Dywizji Wojsk Wewnętrznych NKWD, wspomaganych przez polskie UB, MO i 160 polskich żołnierzy I Praskiego Pułku Piechoty wkroczyły w lipcu 1945 roku na teren Puszczy Augustowskiej i przeprowadziły zakrojoną na dużą skalę akcję pacyfikacyjną. Zatrzymano ponad 7 tysięcy osób podejrzanych o działalność w podziemiu niepodległościowym, których uwięziono w kilkudziesięciu miejscach. Tylko część aresztowanych w Obławie powróciła do domów. Do dziś nie wiadomo, co stało się z dużą liczbą zaginionych. Byli to głównie Polacy, ale także Litwini i Białorusini – przed 1939 rokiem obywatele Polski. Liczba ofiar waha się od blisko 600 do prawie dwóch tysięcy osób. Badania na ten temat trwają.
Producentem filmu jest Stowarzyszenie FILMFORUM. Za koprodukcję odpowiadają: Telewizja Polska S.A. oraz Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny.
Realizację przedsięwzięcia dofinansowano ze środków Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2022 w ramach Programu Dotacyjnego „Niepodległa”.
Film jest współfinansowany ze środków Ministerstwa Obrony Narodowej.
Partnerami produkcji są: Związek Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej 1945 Roku oraz Fundacja na Rzecz Niematerialnego Dziedzictwa Kultury w Polsce.
Patronat nad filmem objął Narodowy Instytut Dziedzictwa.