Exploring the Cultural Heritage Origins of the European Societies
ECHOES to inicjatywa zaprojektowana przez młodzież z Europy Środkowo-Wschodniej w celu skierowania uwagi europejskich odbiorców na unikalność wielokulturowej historii Warmii i Mazur – wyjątkowego obszaru, gdzie wypracowane mechanizmy społeczne w zakresie pokojowej koegzystencji różnorodnych mnejszości kulturowych i etnicznych, mogą stanowić ważny materiał dla promowania dialogu międzykulturowego w Europie. Głównym celem, jaki przyświeca projektowi będzie realizacja warsztatów fotograficznych i filmowych w unikalnym, oryginalnym otoczeniu kulturowym, które pozwoli na twórcze wykorzystanie potencjału nieodkrytych i nieznanych przestrzeni tego regionu w gronie młodzieży pochodzącej z krajów, których losy splatają się wokół skomplikowanej historii Warmii i Mazur (Białoruś, Litwa, Polska, Ukraina).
Ideą projektu jest realizacja międzynarodowej wymiany młodzieży skupionej wokół zgłębiania wiedzy na temat wielokulturowej tradycji i historii Europy Środkowo-Wschodniej na przykładzie Warmii i Mazur.
Główny cel projektu posiada dodatkowy wymiar – związany z ochroną lokalnej kultury oraz pamięci. Tereny dawnych Prus Wschodnich charakteryzują się atrakcyjnym krajobrazem, urozmaiconym zabytkowymi obiektami architektonicznymi otoczonymi bogatymi terenami zieleni o rozbudowanym układzie kompozycyjnym. Zabytki tego regionu, wraz z otaczającą je zielenią, są zaniedbane i zapomniane. Część z nich, pozbawiona odpowiedniego nadzoru, jest nieudolnie przekształcana, traci swoje cenne walory kulturowe. Celem projektu będzie udokumentowanie i szerzenie wiedzy o niepowtarzalnej atmosferze Warmii i Mazur, jako miejsca stanowiącego doskonały przykład pokojowej koegzystencji mniejszości kulturowych oraz przypomnienie mieszkańcom Europy o zanikającej architekturze tego obszaru, która wymaga objęcia opieką, działaniami rewitalizacyjnymi, promocyjnymi i informacyjnymi.
Kolejnym zadaniem projektu jest twórcza interpretacja owych przestrzeni w ramach warsztatów filmowych i fotograficznych dla nadania tym miejscom nowego znaczenia. Dziedzictwo kulturowe Warmii i Mazur jest świadectwem niematerialnej spuścizny oraz przestrzenią kreowania autonomicznej, posiadającej wyodrębnioną specyfikę lokalnej tożsamości. W tym regionie wątki tożsamościowe są o tyle istotne, że Warmia i Mazury przed II wojną światową były zróżnicowane pod względem kulturowym, a po wojnie – w wyniku decyzji politycznych i zmian granic Polski – nastąpiły tutaj znaczące zmiany demograficzne. Ponad 70.000 ludzi opuściło swoje domy, emigrując do Niemiec, a równolegle napływali tu osadnicy z Polski centralnej, przesiedleńcy z dawnych Kresów Wschodnich, osadnicy ukraińscy i Łemkowie oraz mniejsze grupy etniczne, jak Litwini i Białorusini. Wskutek zmian demograficznych, nastąpiło zetknięcie ludności rodzimej oraz społeczności postmigracyjnych, pochodzących z odległych geograficznie i kulturowo terenów. Warsztaty mają na celu rozbudzenie zainteresowanie młodych ludzi wielokulturowymi dziejami Warmii i Mazur, ocalenie od zapomnienia wartościowej tradycji tych obszarów i zintegrowanie uczestników w poszukiwaniu przejawów różnych kultur w materialnym i niematerialnym dziedzictwie regionu.
W wyniku projektu powstaną cykle fotograficzne i krótkie etiudy filmowe, których celem będzie artystyczna interpretacja wybranych wątków z historii Warmii i Mazur oraz życia tego wielokulturowego społeczeństwa funkcjonującego na styku kultury polskiej, litewskiej, białoruskiej i ukraińskiej. Projekt będzie nowym i oryginalnym głosem związanym z szeroko omawianą obecnie tematyką migracji. Ma na celu ukazanie wątków integracji zróżnicowanej ludności na terenie Europy. Ma to trojakie znaczenie. Po pierwsze, ma na celu nakreślenie zróżnicowania kulturowego wewnątrz Europy – w opozycji do idei jednorodności kulturowej Europy, w dyskursie publicznym często przeciwstawianej kulturom innych regionów świata. Po drugie, służy wyeksponowaniu problematyki integracji grup, zróżnicowanych pod względem m.in. cech kultury, zachowań, przyzwyczajeń, wyobrażeń o życiu, sposobów gospodarowania. Po trzecie, ma na celu zintegrowanie uczestników, pokazanie cech łączących kultury ponadnarodowo oraz animowanie wymiany międzykulturowej między społeczeństwami Europy.
Najnowsza historia pokazuje istnienie pewnych stereotypów kulturowych nawet w społeczeństwach o wspólnym dziedzictwie kulturowym i wspólnych korzeniach. Niniejszy projekt ma na celu podkreślanie owej wspólnej spuścizny, która pozwoli na budowanie społeczeństwa świadomego swojej roli, wspólnotowości ponadnarodowej i humanistycznego wymiaru funkcjonowania społeczeństw wielokulturowych.
Organizator:
Fundacja na Rzecz Niematerialnego Dziedzictwa Kultury w Polsce
Partnerzy:
Social Film Studio (Białoruś)
Cinemahall (Ukraina)
Tavo Europa (Litwa)
fot. Paweł Arczewski